Powstanie listopadowe
Polskie powstanie narodowe przeciw Rosji,
które wybuchło w nocy z 29 listopada na 30 listopada 1830roku,
a zakończyło się 21 października 1831 roku. Zasięgiem swoim objęło Królestwo Polskie i część prowincji
zabranych (Litwę,
Żmudź i Wołyń).
W rocznicę wybuchu powstania
obchodzony jest Dzień Podchorążego.
W
tym samym czasie tajna policja carska wzmogła w Królestwie Polskim tropienie
organizacji spiskowych. W listopadzie 1830 r. wpadła na trop spisku w szkole
podchorążych, na czele którego stał Piotr Wysocki.
Podchorążowie uznali, że nie można dłużej czekać z wybuchem powstania.
Przyspieszony termin wyznaczono na wieczór 29 listopada 1830 r.
Spiskowcy
zaczęli powstanie w pośpiechu i bez przygotowania. Planowali zabójstwo księdza
Konstantego w Belwederze, ale plan się nie powiódł. Gdy podchorążowie szli
przez Warszawę z okrzykiem „Polacy, do broni!”, nikt
się do nich nie przyłączał, a mieszczanie zamykali w swych domach okiennice.
Objęcia przywództwa powstania odmawiali spotkani polscy generałowie – sześciu z
nich zostało zastrzelonych przez spiskowców, którzy uznali ich za zdrajców.
Jednak powstanie nie upadło od razu, gdyż lud warszawski zdobył Arsenał z dużą
ilością broni, a na stronę spiskowców przeszły regularne jednostki wojska
polskiego.
Spiskowcy
nie mieli planu przejęcia władzy w Królestwie. Nie wysunęli własnego przywódcy.
Na czele powstania stanęli więc ludzie niewierzący w
powodzenie wojny z Rosją. Pierwszym dyktatorem powstania został generał Józef
Chłopicki, a prezesem Rządu Narodowego (w styczniu 1831) książę Adam
Czartoryski.
Tymczasem
ruch powstańczy rozszerzał się w Królestwie i na „ziemiach zabranych”
(zwłaszcza na Litwie). Posiłki (w ludziach i uzbrojeniu) szły od Polaków z
dwóch pozostałych zaborów. Zebrany w Warszawie w grudniu 1830 r. sejm uchwalił
detronizację Mikołaja I (i jego dynastii). Ta decyzja oznaczała nieuchronną
wojnę Królestwa Polskiego z Rosją.
Rosyjska
ofensywa została w lutym 1831 r. powstrzymana na przedpolach Warszawy w krwawej
bitwie pod Grochowem. Wiosną 1831 r. wojska polskie przeszły do ofensywy i
pobiły Rosjan pod Wawrem, Dębem Wielkiem i Iganiami. Jednak wojska polskie, nieudolnie dowodzone przez
wodza naczelnego generała Jana Skrzyneckiego, przegrały bitwę pod Ostrołęką.
Armia nie została rozbita, ale po stronie polskiej zabrakło woli walki. Na
początku września 1831 r. Warszawa została zdobyta przez wojska rosyjskie. To
był koniec powstania.
Niewątpliwie
ze wszystkich naszych XIX-wiecznych powstań listopadowa insurekcja miała
największe szanse powodzenia. Armia Królestwa była liczna, dobrze uzbrojona i
wyćwiczona – mogła długo stawiać opór mniej licznemu korpusowi rosyjskiemu.
Dlaczego więc powstanie upadło? Zaważyło tu wiele czynników – słabe przygotowanie,
brak oczekiwanej pomocy ze strony Francji i Anglii, wroga postawa rządów Prus i
Austrii. Zadecydował także charakter przywódców powstania. W krytycznym
momencie zabrakło im niezłomnej wiary w zwycięstwo.
Spis
treści:
Wybuch
powstania: Noc Listopadowa
Podchorążowie
bez planu, a przywódcy bez woli walki
Sejm
zabiera carowi polską koronę
To jest moja strona o
tematyce matematycznej. Agata Sz.
Przejście do moich stron o tematyce:
Strony moich kolegów i koleżanek z klasy III b:
- Magda N.